(Cinet) - Trong dòng chảy của lịch sử văn minh nhân loại từ bao thế kỷ nay, ở nhiều nước đã xuất hiện thư viện và việc tổ chức đọc sách báo cho các tầng lớp nhân dân. Lịch sử của "Ngày hội đọc sách" được ra đời từ hơn 80 năm trước ở Tây Ban Nha, vào ngày lễ Thánh Giooc-giơ 23/4, người ta yêu mến tặng nhau những cuốn sách kèm theo những đóa hoa hồng và bất cứ ai mua sách sẽ được tặng kèm theo một bông hồng đẹp. Từ đó hằng năm, truyền thống tốt đẹp này được người Tây Ban Nha phát triển thành "Ngày hội đọc sách" trên các đường phố. Sau đó hoạt động văn hóa có ý nghĩa này lan rộng ra nhiều nước ở Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Á, Châu Phi dưới nhiều hình thức như: Tuần lễ đọc sách, Ngày Sách, Tuần lễ thư viện. Từ năm 1995, tổ chức UNESCO đã chính thức chọn ngày 23 tháng 4 hằng năm là Ngày Sách và Bản quyền thế giới (có một sự trùng lặp đáng nhớ, bởi đó cũng là ngày mất của hai đại văn hào nổi tiếng tiếng giới: W. Shakespeare và M. Cervantes).

Nhìn trên bình diện quốc tế, những Lễ hội sách/Ngày hội đọc sách đã và đang mang lại những giá trị đích thực và hiệu quả hết sức to lớn. Hằng năm, hoạt động này đã thu hút  sự chú ý, quan tâm của hàng vạn, hàng triệu người đọc, nhà văn, nhà nghiên cứu, nhà quản lý ở mỗi nước; bất kể già, trẻ, gái, trai; bất kể mọi thành phần giàu, nghèo trong xã hội. Đặc biệt là trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay thì việc tổ chức các Ngày  sách  và Văn hóa đọc càng góp phần khẳng định: Sách & văn hoá đọc mãi mãi trường tồn.

Ở Việt Nam, gần 10 năm nay, hưởng ứng Ngày sách và bản quyền thế giới (23/4), Vụ Thư viện, Bộ VHTTDL đã phối hợp với Hội Thư viện VN, Thư viện Quốc gia VN tổ chức, phát động Ngày Sách & Văn hóa đọc có quy mô quốc tế này. Từ đó đến nay, Ngày hội sách & văn hóa đọc ở nước ta đã dần trở thành nề nếp, đi vào chiều sâu, có sức lan toả rộng rãi từ TW tới các địa phương, 63 tỉnh, thành trong cả nước.
Với mục đích cao cả: không chỉ tôn vinh sách, giá trị của tri thức và văn hoá đọc, khẳng định vị thế xã hội và tầm quan trọng của Sách & việc đọc sách- một nét đẹp trong đời sống văn hoá tinh thần, truyền thống văn hiến của dân tộc Việt Nam - Ngày hội sách & văn hóa đọc ở Việt Nam còn mang một ý nghĩa nhân văn, đó là: Bên cạnh việc tổ chức các hoạt động: Triển lãm, trưng bày sách báo, triển lãm thư pháp, giao lưu giữa nhà văn với bạn đọc, toạ đàm, nói chuyện chuyên văn học, tuyên truyền giới thiệu sách, vẽ tranh theo sách....., Ngày Ngày hội sách & văn hóa đọc đã huy động được sự đóng góp, hỗ trợ, tài trợ cả vật chất và tinh thần cho các thư viện - nơi nuôi dưỡng văn hoá đọc. Công tác XHH thư viện có ý nghĩa này đã, đang thu được nhiều kết quả to lớn. Chỉ tính riêng ở Thư viện Quốc gia VN từ năm 2005 đến nay, Ngày hội đọc sách đã nhận được sự tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong, ngoài nước với hàng chục nghìn cuốn sách, trang thiết bị (có trị giá vài tỷ VNĐ). Riêng 3 năm 2011, 2012 và 2013, Ngày Ngày hội sách & văn hóa đọc do Bộ VHTTDL tổ chức tại Hà Nội, đã nhận được hàng ngàn cuốn sách từ các NXB ở TW, các tổ chức xã hội (với tổng trị giá hơn 1,5 tỷ đồng), để giúp đỡ cho các thư viện, tủ sách ở các địa phương còn nhiều khó khăn như: Hoà Bình, Sơn La, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Lai Châu, Hà Giang, Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa thiên-Huế, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình ...  Ở Thư viện KHTH TP. Hồ Chí Minh, hưởng ứng Ngày hội đọc sách, nhiều năm qua, cũng đã thu hút được sự quan tâm chú ý của hàng ngàn, hàng vạn độc độc giả. Những ngày này, Thư viện KHTH thành phố đã cấp được hàng ngàn thẻ đọc mới. Đồng thời, BTC đã nhận được sự hỗ trợ qúi báu của NXB Kim Đồng, NXB Trẻ, nhà sách Thăng Long... cho hàng chục thư viện, tủ sách còn nhiều khó khăn trên địa bàn Tp Hồ Chí Minh (trị giá trên 1tỷ đồng). Đặc biệt 5 năm trở lại đây, hàng năm cứ vào dịp Tết Dương lịch, để tổ chức đón mừng Xuân mới, UBND TP. Hồ Chí minh đã có sáng kiến tổ chức "Đường hoa-Đường sách" trên đường Nguyễn Huệ dài gần 1km, có hàng trăm đơn vị, tổ chức tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm, trong đó có quảng bá, giới thiệu & kinh doanh sách, đọc sách báo với nhiều chủ đề khác nhau, rất đẹp, nhân văn và lung linh màu sắc tri thức. Mỗi năm có hàng chục vạn, hàng triệu người dân tới tham quan và chứng kiến  Lễ hội độc đáo và có ý nghĩa văn hóa này.
Sách báo, quyên góp được thông qua những Ngày hội đọc sách ở các tỉnh, thành & các thư viện trong cả nước đã được đưa tới các điểm đọc, tủ sách, thư viện ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi đang thiếu sách báo, khát khao tri thức. Đây có thể coi là một kết quả thiết thực, có ý nghĩa xã hội & nhân văn sâu sắc của ngành thư viện với những nỗ lực to lớn để góp phần nâng cao dân trí, nâng cao văn hóa đọc cho nhân dân.
Điều hết sức vui mừng là mong mỏi và nỗ lực đề nghị của các cơ quan, ban ngành về việc lấy một ngày trong năm là ngày sách và văn hóa đọc đã được đáp ứng: Ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21 tháng 4 hàng năm là Ngày Sách Việt Nam. Quyết định nêu rõ, Ngày Sách Việt Nam được tổ chức hàng năm nhằm khuyến khích, phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của nhân dân về ý nghĩa to lớn và tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc nâng cao kiến thức và kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con người. Đồng thời, tôn vinh giá trị của sách, khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của sách trong đời sống xã hội; tôn vinh người đọc và những người tham gia sưu tầm, sáng tác, xuất bản, in, phát hành, lưu giữ, quảng bá sách. Bên cạnh đó, nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng và các tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hoá đọc Việt Nam.
      

Một số các hoạt động hưởng ứng Ngày sách Việt nam đã được Bộ VHTTDL tổ chức những năm qua

Rõ ràng là: Ngành xuất bản và ngành Thư viện ở nước ta lâu nay ước ao có được ngày để tôn vinh cho hoạt động của mình, thì nay đã có. Vẫn đề còn lại là: từ nay trở đi, chúng ta cần phải làm gì? làm thế nào? để Ngày sách Việt Nam thực sự trở nên có ý nghĩa hơn, nhân văn hơn, thiết thực hơn đối với toàn thể nhân dân, để hoạt động này thu hút được đông đảo bạn đọc cả nước và những người làm nghề sách (xuất bản, in, phát hành) và thư viên, để Ngày Sách Việt Nam trở thành một hoạt động xã hội mang biểu trưng văn hoá, giống như Ngày thơ Việt Nam (Rằm Tháng Giêng) diễn ra hằng năm. Và để hoạt động có ý nghĩa này thực sự lan toả, đi vào cuộc sống; để góp phần nuôi dưỡng, duy trì, phát triển, khẳng định & tôn vinh Sách & Văn hoá đọc ở Việt Nam – một nước có nền văn hiến lâu đời – trước bối cảnh văn hoá nghe nhìn đã và đang lấn át mạnh mẽ văn hóa đọc ./

Theo: Ths. Nguyễn Hữu Giới - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch